ठुला औधोगिक ग्रुपका तेल नै न्युन गुणस्तरका
धारा स्वस्तिक सर्वोत्तम राजहंश र म्यारीगोल्ड तेल न्युन गुणस्तरका

तेलहरुमा पेरोक्साइड भ्यालु रिप्रुक्टीभ इन्डेक्स र स्यापोनिफिकेसनको मात्रा बढी हालेर बिकि्र गरीरहेको पाइएको छ । तेलमा ती पदार्थको मात्रा बढी भएमा मानिसको पाचन प्रणालीसम्बन्धि विभिन्न रोग लाग्ने छ

प्रवीण ढकाल
काठमाडौँ २१ पुस
आम जनातालाई दैनिक उपभोग्य वस्तुको उत्पादन गर्दै आएका देशका ठुला र नाम चलेका उत्पादन ग्रुपहरुका कक्म्पनीद्धारा उत्पादीत खाने तेलहरु नै मापदण्ड विपरीतका र न्युन गुणस्तरका पाइएका छन् ।
ठुला औधोगीक संस्थाका रुपमा रहेका चौधरी ग्रुप के एल दुगर ग्रुप केडिया समुह र आरति भेजिटेवल प्रडक्सद्धारा उत्पादीत खाने तेल न्युन गुणस्तरको र मापदण्ड विपरीत पाएपछि सरकारी संस्थाले नै ति उद्योगहरु विरुद्ध जिल्ला प्र्रसासन कार्यालय काठमाडौमा मुद्धा हालेको छ ।
विभागले बजारमा बिकि्रका लागि राखिएको तेलहरुको नमुना परीक्षण गर्दा सवैभन्दा बढी के एल दुगर ग्रुप अन्तर्गतका कम्पनीहरुले उत्पादन गरेका धारा तोरीको तेल र स्वास्तीक ब्रान्डका तोरी भटमास र सुर्यमुखि तेल न्युन गुणस्तरको र मापदण्ड विपरीतको पाइएको छ ।
ग्रुप अन्तर्गतको स्वास्तकि आयल इन्ड्रस्ट्रिज प्रा ली मोरङ्द्धारा उत्पादन गरीएको स्वास्तिक ब्रान्डको तोरीको भटमासको र सुर्यमुखि तेल तथा ग्रुपकै सौरभ फुड प्रडक्टस बाराद्धारा उत्पादन गरेको धारा तोरीको तेलमा सरकारले तोकेको मापदण्ड पुरा नभएको पाएपछि खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागले तेल उत्पादन गर्ने कम्पनी विरुद्ध जिल्ला प्रसासन मुद्धा दायर गरेको छ ।
जिल्ला प्रसासन कार्यालय काठमाडौँका प्रसासकिय अधिकृत खगेन्द्र रिजालले विभागले बजारमा बिकि्र वितरण भैरहेको तेलको नमुना संकलन गरेर परीक्षण गर्दा ती कम्पनीले मापदण्ड विपरीत न्युन गुणस्तरका तेल उत्पादन गरी बिकि्र गरीरहेको पाएपछि खाद्य ऐन अनुसार कारवाहि गर्न मुद्धा हालेको बताए ।
प्रसासनको मुद्धा शाखामा विभागले हालेको मुद्धा अनुसार ग्रुप अन्तर्गतको स्वस्तीक इन्ड्रस्ट्रिजद्धारा उत्पादित सवै ब्रान्डका तेलमा खरावी रहेको पाएको छ । इन्ड्रस्ट्रिजद्धारा उत्पादति स्वस्तीक भटमासको तेलमा सवैभन्दा बढी मापदण्ड विपरीतको पदार्थ राखिएको पाइएको छ । भटमासको तेलमा हुनुपर्ने पेरोक्साइड भ्यालु १० मिलि इक्वीभ्यालेन्ट हुनुपर्नेमा तोकिएको मापदण्डभन्दा झण्डै तीन गुणा बढी पेरोक्साइड राखिएको पाइएको छ । खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागले बजारमा बिकि्रका लागि राखिएको सो तेलको नमुना परीक्षण गर्दा तेलमा पेरोक्साइड भ्यालु २८।३२ मिलि इक्वीभ्यालेन्ट राखिएको पाइएको थियो । सोही कम्पनीद्धारा उत्पादीत सुर्यमुखी तेलमा पेरोक्साइड भ्यालु १४।६५ मिलि इक्वीभ्यालेन्ट रहेको पाइएको छ । यो मापदण्डभन्दा ४।६५ मिली इक्वीभ्यालेन्ट बढी हो । यसैगरी सोही कम्पनीको तोरीको तेलमा भने रीप्रुक्टीभ इन्डेक्सको मात्रा तोकिएको भन्दा बढी रहेको पाइएको छ । तोरीको तेलमा रिप्रुक्टीभ इन्डेक्सको मात्रा १।४६४६ देखि १।४६६२ सम्म हुनुपर्नेमा सो कम्पनीद्धारा उत्पादीत तेलमा १।४६६८ रिप्रुक्टीभ इन्डेक्सको मात्रा बढी रहेको पाइएको छ ।
ग्रुप अन्तगतनै साचालनमा रहेको सौरभ फुड प्रडक्सटले उत्पादन गरेको धारा तोरीको तेलमा स्यापोनीफिकेसनको भ्यालु बढी हालेर बिकि्र गरेको पाएको छ । एक लिटरको तोरीको तेलमा स्यापोनिफीकेसनको भ्यालु १६८ देखि १७७ सम्म हुनुपर्दछ तर सौरभ तेलमा १८९। ३० स्यापोनिफीकेसन भ्यालु पाइएको छ । यो भ्यालु सरकारले तोकिएको भन्दा १२।३ बढी हो ।
विभागका प्रवक्ता प्रमोद कोइरालाका अनुसार बजारमा बिकि्रका लागि राखिएका तेलहरुमा कुनैमा पेरोक्साइड भ्यालु कुनैमा रिप्रुक्टीभ इन्डेक्स र कुनै ब्रान्डमा स्यापोनिफिकेसनको मात्रा बढी रुपमा हालेर बिकि्र गरीरहेको पाइएको छ । उनले तेलमा ती पदार्थको मात्रा बढी भएमा मानिसको पाचन प्रणालीसम्बन्धि विभिन्न रोग लाग्ने सक्ने बताए । ुतेलमा यी तत्वमध्ये कुनैपनि एकको मात्रा बढी हुदै गएमा पाचन प्रणाली सम्बन्धि रोग लाग्ने सम्भावना बढ्दै जान्छु उनले भने ुत्यसकारण यस्ता तेल खानु स्वास्थ्यका लागि राम्रो होइन ।
जिल्ला प्रसासनमा दुगर ग्रुप अन्तर्गतका धारा र स्वस्तीक ब्रान्डका तेल मात्र होइन चौधरी ग्रुप अन्तर्गतको निर्भाण वनस्पती उद्योगले निकालेको सार्वेत्तम ब्रान्डको तोरीको तेल केडीया ग्रुप अन्तर्गतको शुसील वनस्पती उद्योग प्रा लीद्धारा उत्पादीत राजहंस भटमासको तेल र आरति भेजिटेवल प्रडक्सद्धारा उत्पादीत म्यारीगोल्ड नाम गरेको भटमासको तेलको समेत मुद्धा परेको छ । विभागले बजारमा बिकि्रका लागि राखिएका ति तेलहरुको नमुना संकलनका क्रममा मापदण्ड विपरीतको तोकिएको पदार्थ आवश्यक भन्दा बढी हालेको पाएपछि जिल्ला प्रसासन कार्यालयमा मुद्धा दर्ता गराएको हो । ुविभागले ति सवै तेलहरुमा पेरोक्साइड भ्यालु रिप्रुक्टिभ इन्डेक्स र स्यापोनीफिकेसन भ्यालु तोकीएको भन्दा बढी मात्रामा राखेको पाएपछि न्युन गुणस्तरको र मापदण्न्ड विपरीतको तेल बिकि्र गरेको भन्दै कानुनि कारवाहिका लागि मुद्धा हालेको होु अभिकृत रिजालले नयाँ पत्रिकासित भने ।
प्रसासनमा हालिएको मुद्धा अनुसार चौधरी ग्रुप अन्तर्गतको सर्वोत्तम तोरीको तेलमा मापदण्ड विपरीत बढी मात्रामा पेरोक्साइड भ्यालु हालेको पाएको छ । सर्वोत्तम तारीको तेलमा पेरोक्साइड भ्यालु १७ मिलि इक्वीभ्यालेन्ट पाइइएको छ जुन तोकिएको भन्दा ७ मिलि इक्वीभ्यालेन्ट बढी हो । यसैगरी पेरोक्साइड भ्यालु बढी हालिएको तेलमा केडीया ग्रुप अन्तर्गतको सुसिल वनस्पती उद्योगले निकालेको राजहंस भटमासको तेल र आरति भेजिटेवलले निकालेको म्यारीगोल्ड ब्रान्डको भटमास र तोरीको तेल रहेका छन् । राजहंस तेलमा पेरोक्साइड भ्यालु तोकिएको भन्दा अत्याधिक धेरै ७२।७० मिलि इक्वीभ्यालेन्ट रहेको पाइएको छ । यो तेलमा मापदण्डअनुसार हुनुपर्ने पेरोक्साइडभ्यालु भन्दा ६२।७० मिलि इक्वीभ्यालेन्ट बढी हो । म्यारीगोल्ड भटमास तेलमा पेरोक्साइड भ्यालु तोकिएको भन्दा २।६० र तोरीको तेलमा ०।४६ बढी पेरोक्साइड भ्यालु रहेको पाइएको छ ।
प्रसासनमा मुद्धा परेको कुरा स्विाकार्दै दुगर ग्रपको दुगर ब्रदर कन्सर्नका प्रसासकिय व्यवस्थापक विनोद न्यौपाने भन्छन ुहाम्रो उत्पादनमा कुनै खरावि छैन तर खाद्य विभागले बजारमा बिकि्रका लागि राखिएको तेलको नमुना संकलन गर्दा खरावी भेटेको आधारमा मुद्धा हालेको हो ।ु उनले तेल उत्पादनमा कुनै खरावि नभएकाले बजारमा भण्डारण गर्दा तेलमा समस्या आउको हुन सक्ने बताए । विभागको केन्द्रिय कार्यालयले क्षेत्रिय कार्यालयको प्रतिवेदन अध्ययन नै नगरी हचुवाका भरमा एकतर्फि रुपमा तेलमा खरावि रहेको भन्दै मुद्धा हालेको आरोप लगाउदै न्यौपानेले भने ुहामीले हरेक महिनामा तेलको नमुना विभागको क्षेत्रिय प्रयोगशालामा पठाउछौ । क्षेत्रिय शाखाले उत्पादनमा समस्या नरहेको बताए पछि हामीले उत्पादन गरेका हौँ । यसमा हाम्रो कुनै दोष छैन ।
उता चौधरी ग्रुप अन्तर्गतको कम्पनीले उत्पादन गरेको सर्वौत्तम तेलका विषयमा जिज्ञासा राख्दा ग्रपको चौधरी टावरमा रहेका एक कर्मचारीले निर्भाण वनस्पति उद्योगले अहिले कुनै पनि तेल निकाल्ने नगरेको बताए । उनका अनुसार अद्योगले पहिला कुक तृप्ति नाम गरेको तेल निकाल्दै आइरहेको थियो तर हाल ति सवै उत्पादन बन्द रहेको छ । ुहाम्रो उत्पादन नै छैन भने कसरी गुणस्तरहीन तेल उत्पादन गरेको भन्न मिल्छ ु उनले भने ुअहिले हामीले उपत्यका बाहिर कुसुम नाममा तेल उत्पादन गरीरहेका छौ ।ु उनले सर्वोत्तम तेलको विषयमा जिज्ञासा राख्दा सो वारेमा आफुलाई कुनै जानकारी नभएको र कम्पनीले उत्पादन गरेको कुनै पनि उत्पादनमा खरावि नभएको दावी गरे ।
तेलउत्पादकखारवी स्वास्थयमा असर
१।धारा तोरीसौरभ फुड प्रडक्टस स्यापोनीफिकेसनको भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
२। स्वास्तिक तोरीस्वास्तकि आयल इन्ड्रस्ट्रिज प्रा लीरीप्रुक्टीभ इन्डेक्सको मात्रापाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
३। स्वस्तिक सुर्यमुखी स्वास्तकि आयल इन्ड्रस्ट्रिज प्रा लीपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
४। स्वस्तिक भटमास स्वास्तकि आयल इन्ड्रस्ट्रिज प्रा लीपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
५। सार्वोत्तम तोरी निर्माण वनस्पती उद्योग प्रा लीपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
६। राजहंस भटमास सुसील वनस्पती उद्योग प्रा लीपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
७। म्यारीगोल्ड भटमास आरती भेजिटेवल प्रडक्टसपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने
८। म्यारीगोल्ड तोरी आरती भेजिटेवल प्रडक्टसपेरोक्साइड भ्यालु बढीपाचनप्रणली सम्बन्धि रोग लाग्ने