रोगको महामारी फैलन नदिन आठ जिल्लामा विशेष अभियान

प्रवीण ढकाल/नयाँ पत्रिका
काठमाडौँ २१ असार
सरकारले वर्षतको शुरुवातसँगै शरुवा रोगको महामारी फैलन नदिन देशभरका आठ जिल्लामा एकिकृत बिशेष जनस्वास्थ्य अभियान साचालनमा ल्याएको छ ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले मनव विकास सुचकाङ्क निम्न रहेका तथा जुनसुकै वेलामा पनि विभिन्न रोगहरुको महामारी फैलन सक्ने देशभरका आठ जिल्लामा विशेष अभियान साचालनमा ल्याएको हो ।
स्वास्थ्य सेवा विभागका महानिर्देशक डा यशोवद्र्धन प्रधानका अनुसार दुर्गम जिल्ला तथा महामारीको सम्भवना बढी रहेका जाजरकोट रुकुम मुगु बाजुरा ताप्लेजुङ रौतहट सिरहा र कपिलबस्तु जिल्लामा एकिकृत विशेष जनस्वास्थ्य अभियान साचालनमा ल्याइएको छ ।
ुअभियान साचालन भएका प्रत्येक जिल्लामा दश दश हजारका दरले पानि शुद्ध गर्ने औषधि पियुष हात धुने सावुन र जिवन जल पठाइएको छु महानिर्देशक प्रधानले भने ुअभियानको पहिलो चरण्ँमा सरुवा रोगको प्रकोप फैलन नदिन विशेÈज्ञ स्वास्थ्य शिविर संचालन गरिने छ ।ु उनका अनुसार एकिकृत जनस्वास्थ्य अभियान मार्फत जनताको घर आँगनमै चिकीत्सा सेवा दिइने छ ।
महामारीको उच्च जोखिममा रहेको ति जिल्लामा यो अभियान अब देखि निरन्तर चल्ने महानिर्देशक प्रधानले बताए । ुयो अभियान जनस्वास्थ्यको क्षेत्रमा एक किसिमको आन्दोलन नै होु उनले भने ुसरकारले बर्षौ देखि चलाइरहेका जनस्वास्थ्यका कार्यक्रमहरु प्रभावकारी रुपमा जनता माझ पुग्न नसकेपछि यस्तो अभियान ल्याउनु परेको हो ।ु उनका अनुसार आगामि वर्ष प्रकोपको जोखिम बढी रहेका देशका थप दश जिल्लामा यस्तो अभियान साचालनमा ल्याउने कार्यक्रम बनाइएको छ । मन्त्रालयले स्वास्थ्यको सुचक र मानव विकास सुचकका आधारमा थप अभियान चलाउने जिल्लाको छनोट कार्य गरीरहेको प्रधानले जानकारी दिए ।
जनताको मौलिक अधिकारका रुपमा रहेको स्वास्थ्यमा जनताको पहुँच बढाउन मन्त्रालयले यस्तो सकि्रयता देखाएको मन्त्रालयका प्रवक्ता बालकृष्ण सुवेदिले बताए । ुआधारभूत स्वास्थ्य सेवाबाट समेत बिाचत रहन पुगेका दुर्गम गाउँका बासिन्दालाई विशेÈ सुविधा दिन अभियान ल्याइएको छु उनले भने ुअभियान चलेका जिल्लाभर विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रम साचालन गरिने तथा स्वास्थ्य चौकीमा निःशुल्क औÈधीको आपूति र झाडापखालाजस्ता महामारी नियन्त्रण्ँ गर्न विशेÈ सतर्कता अपनाइने छ ।ु उनका अनुसार अभियान चलेका जिल्लामा गरीने स्वास्थ्य तथा उपचार सिविरहरुमा सामान्य उपचार आँखा कान नाक घाँटी स्त्रीरोग स्थायी बन्ध्याकरण्ँ भिडियो एक्सरे प्रयोगशाला सेवा तथा इसिजी सेवा र अप्रेसन सेवा उपलब्ध गराइने छ ।
महानिर्देशक प्रधानका अनुसार अभियानका क्रममा जिल्ला अस्पतालका शैयाहरु बिस्तार गर्ने स्वास्थ्य चौकी तथा उपस्वास्थ्य चौकीमा औषधि लगाएतका आवश्यक सामग्रीहरु पर्याप्त मात्रामा व्यवस्था गरीने तथा कर्मचारी नभएका स्थानमा काजमा भएपनि कर्मचारीको व्यवस्था गरीने छ ।
मौसम परीवर्तन तथा वर्षात वढ्दै गएकाले झाडापखलाको खतारा बढेकाले मन्त्रालयले ति जिल्लाका मात्र नभै देशभरका सम्पुर्ण स्वास्थ्य संस्था तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई सर्तक गराइसकीएको छ । महानिर्देशक प्रधान भन्छन ुवर्षात शुरु भएलगत्तै अस्पतालहरुमा झडापखालाका तथा अन्य शरुवा रोगका बिरामी आउने क्रम बढ्दै गएकाले स्वास्थ्यका सम्पुर्ण कर्मचारीलाई उच्च सतर्क गराउदै विदा नबस्न तथा जुनसुकै अवस्थामा पनि उपचार सेवा पुर् याउन तयार रहनुभन्ने निर्देशन दिइसकिएको छ ।ु उनका अनुसार दुईवर्ष अगाडिको जाजरकोट लगाएतका जिल्लामा फैलिएको झाडाको महामारी जस्तै महामारी फैलन सक्ने सम्भावना रहेकाले अभियान चलाइएका आठ जिल्ला सहित अन्य जिल्लाहरुमा रहेका र् यापिड रेस्पोन्स टिमलाई सकि्रय बनाइएको छ ।
ुयो झाडापखालाको जोखिमको संवेदनशिल अवस्था होु महानिर्देशक प्रधानले भने ुत्यसकारण यो समयमा सवैले खानपान तथा सफासुग्घरमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ ।ु उनका अनुसार देशभरमै उच्च सर्तकता उपनाउदै देशभरका हरेक गाविसमा रहेका स्वास्थ्य स्वयमसेवकहरुको झेलामा १० वटा जिवनजल केही पियुष र जिङ्क चक्कि अनिवार्य रुपमा निर्देशन दिइसकिएको छ ।
सरकारले वैशाख सुरुदेखि असोज महिनाको अन्तिमसम्मलाई झाडापखालाको खतराको महिनाको सुचिमा राखेको छ । यो समयमा खानेपानी खानेकुरा तथा जताततै फोहोर हुने भएकाले झाडापखालाका रोगि बढ्ने गरेको पाइन्छ । ुवर्षातको समयमा पानीका मुहान फोहोर हुने तथा गर्मीका कारण दुग्ध र दुग्धपदार्थ अण्डा तथा अन्य खानेकुराहरु चाँडे बिग्रने भएकाले यो समयामा झाडापखालाका रोगि बढि देखिन्छन्ु महानिर्देश डा प्रधानले भने ुत्यसकारण सधै पानी पिउदा उमालेको वा सुद्धिकरण गरेको पानि पिउने तथा घरबाहिरको खानेकुरा जथाभावि खानुहुदैन ।ु उनका अनुसार सामान्य औÈधि र सरसफाइबाट नियन्त्रण्ँ गर्न सकिने ´ाडापखाला मानिसहरुकै लापरवाहिका कारण फैलिने गरेको छ । उनले वर्षातको समयमा सडकमा बेच्ने खाद्य पदार्थ र रेस्टुरेन्टमा खाने बानी केही दिनका लागि त्याग्न र पानी उमालेर खानेगरेमा रोगबाट धेरैहदसम्म बच्न सकिने बताए ।